مرکز مشاوره روانشناسی مدرسه زندگی

طرحواره

در روانشناسی و علوم شناختی، یک طرحواره نمایانگر الگوهای فکری یا رفتاری است، که دسته‌های مختلف اطلاعات و روابط میان آن‌ها را سازماندهی می‌کند.همچنین طرحواره می‌تواند به عنوان یک ساختار روانی از ایده‌های پیش‌ساخته، یک چارچوب فکری برای ابعاد مختلف جهان و یا سیستمی برای سازمان دادن و درک کردن اطلاعات جدید تعریف شود.

در روانشناسی و علوم شناختی، یک طرحواره نمایانگر الگوهای فکری یا رفتاری است، که دسته‌های مختلف اطلاعات و روابط میان آن‌ها را سازماندهی می‌کند. همچنین طرحواره می‌تواند به عنوان یک ساختار روانی از ایده‌های پیش‌ساخته، یک چارچوب فکری برای ابعاد مختلف جهان و یا سیستمی برای سازمان دادن و درک کردن اطلاعات جدید تعریف شود.

تعریف طرحواره از دید “یانگ”

طرحواره‌ها و تله‌های ذهنی، باورها و احساسات مهمی در خود و محیط هست که فرد بدون چون و چرا آن‌ها را پذیرفته و در برابر تغییر مقاومت زیادی نشان می‌دهد.

طرحواره‌درمانی، توسط جفری یانگ ابداع شده است و یک نسخه‌ی ارتقایافته از رفتاردرمانی شناختی است، که به طور ویژه برای درمان اختلالات شخصیتی استفاده می‌شود.یانگ طرحواره‌های سازگار اولیه را الگوها یا ریشه‌های وسیع و فراگیری تعریف می‌کند که بر اساس خاطرات، احساسات و افکار فرد در مورد خودش و ارتباطش با دیگران ساخته شده‌اند.

نمونه‌هایی از طرحواره‌ها عبارتند از، طرد/بی‌ثباتی، بی‌اعتمادی/سواستفاده، محرومیت عاطفی و نقص/شرم.

طرحواره‌درمانی، رفتاردرمانی شناختی را با عناصر گشتالت‌درمانی، تئوری رابطه‌ی اشیا و روان‌کاوی‌ ترکیب می‌کند تا اختلالات شخصیتی نظیر اختلالات مرتبط با افسردگی یا اختلالات اضطراب‌محور را درمان کند.

یانگ معتقد بود که رفتاردرمانی شناختی، می‌تواند درمانی برای نشانه‌های بروزداده‌شده‌ی بیماری باشد، اما بدون منابع مفهومی و بالینی، احتمال اینکه بیمار به حالت درمان‌نشده‌ی قبلی برگردد زیاد است، چرا که زیرساخت‌های روانی وی که به طور مداوم تجربیات روزمره‌ی او را می‌سازند، درمان نشده‌اند.

تمرکز یانگ هنگام ایجاد طرحواره‌درمانی، بر روی استفاده‌ی مساوی از انواع درمان‌ها بود. تفاوت بین رفتاردرمانی شناختی و طرحواره‌درمانی این است که دومی بر روی الگوهای مادام‌العمر، تکنیک‌های موثر تغییر و روابط درمانی تاکید می‌کند.  او این درمان را برای بیمارانی با اختلالات روانی حاد توصیه می‌کند. برای مثال اختلالات خوردن و اختلالات شخصیتی از آن دسته هستند. همچنین او موفقیت‌های در زمینه‌ی درمان افسردگی و سوء مصرف مواد مخدر نیز از این روش کسب کرده است.